ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ

ΑΡ.ΤΕΥΧΟΥΣ 1523  26 ΙΟΥΝΙΟΥ 2006

   Ο φαύλος κύκλος γίνεται τώρα και κύκλος βίας

ΠΟΛΙΤΕΙΑ – ΜΜΕ – ΚΟΙΝΩΝΙΑ

 

Έστρωσαν το χαλί στην τραγωδία της Βέροιας

Η προβληματική λειτουργία των θεσμικών οργάνων

Η ισοπεδωτική επέλαση των ΜΜΕ

Η κατάρρευση του κοινωνικού ιστού

 

Γράφει ο δικηγόρος Γιώργος Παναγιωτόπουλος

            Το τελευταίο χρονικό διάστημα τυγχάνουμε, δυστυχώς, ακούσια ή εκούσια, θεατές-ακροατές ενός θλιβερού και ταυτόχρονα άκρως ανησυχητικού, πολυδιάστατου φαινομένου. Παρατηρητές μίας πρωτοφανούς αλλόκοτης, σκοτεινής, διαδικασίας εξιχνίασης ενός εγκλήματος που έλαβε   χώρα και εξακολουθεί να εκτυλίσσεται στη Βέροια,αλλά απασχολεί την Ελλάδα και ακόμη και διεθνή ΜΜΕ.

            Αφορμή, λοιπόν, το αποτρόπαιο ενδεχόμενο της δολοφονίας του μικρού Άλεξ από ομάδα ή συμμορία ανήλικων συμμαθητών του, με την εικαζόμενη συμμετοχή ή συνέργεια και ενηλίκου ή ενηλίκων.

Δυστυχώς, συνιστά πραγματικό γεγονός και όχι κινηματογραφική αποτύπωση αποκυήματος νοσηρής φαντασίας και οι παράπλευρες συνέπειές του, έχουν εκφύγει των στενών ορίων της μικρής τοπικής κοινότητας – η υποκρυπτόμενη ‘’ένοχη’’ σιωπή της οποίας γεννά εύλογα ερωτήματα και προβληματισμούς- καθιστώντας κοινωνό το σύνολο της ελληνικής κοινωνίας.

Η περίπτωση της Βέροιας ταράζει τα λιμνάζοντα ύδατα της ελληνικής κοινωνίας και υπό το πρίσμα της λειτουργίας των αρμόδιων θεσμικών οργάνων, που κατά τεκμήριο είναι ενδεδυμένα με πλείστες όσες εγγυήσεις, και συντελεί στην ανάδειξη χρονίως υποβοσκούσων αδυναμιών της λειτουργίας και της αποτελεσματικότητας τους.

Παράλληλα, έθεσε σε ισχυρή δοκιμασία τον αρκετά διαβρωμένο και αποδυναμωμένο κοινωνικό ιστό της χώρας, προκαλώντας ταυτόχρονα τα αντανακλαστικά του. Υπό καθεστώς ανεύθυνου εφησυχασμού, αυτή η χώρα πάντα διακήρυττε με αυταρέσκεια και επιδερμική αντιμετώπιση ότι διαθέτει αντανακλαστικά ικανά να αντιμετωπίσουν τις νέες προκλήσεις της εποχής.

Αυτές τις προκλήσεις για τις οποίες διαθέτουμε όλοι ένα ιδιότυπο άλλοθι ως προς την έγκαιρη, έγκυρη, συντονισμένη και αποφασιστική  αντιμετώπισή τους.

Στο ανώτατο θεσμικό επίπεδο, αυτό του Καταστατικού Χάρτη, το Ελληνικό Κράτος, στα πλαίσια των αρχών του φιλελευθερισμού και της δημοκρατίας, τυγχάνει κράτος δικαίου και κοινωνικό κράτος.

Πλείστες όσες διατάξεις του Συντάγματος διασφαλίζουν τον σεβασμό και την προστασία της αξίας του ανθρώπου, την απόλυτη προστασία της ανθρώπινης ζωής, της τιμής και της ελευθερίας δίχως διάκριση εθνικότητας, φυλής, γλώσσας, θρησκευτικών πεποιθήσεων κ.λ.π., εγγυώνται το Σύνταγμα, την προσωπική ελευθερία και ασφάλεια, το δικαίωμα στην πληροφόρηση, τη νομιμότητα των ποινών και το φυσικό δικαστή, την προστασία των προσωπικών δεδομένων με τη θέσπιση, μάλιστα, και συνταγματικώς κατοχυρωθείσης Ανεξάρτητης Διοικητικής Αρχής, την ελευθερία του τύπου, τις συνταγματικές εγγυήσεις της ραδιοτηλεόρασης. Ακόμα, την παροχή έννομης προστασίας από τα δικαστήρια, την αναγωγή της οικογένειας σε θεμέλιο της συντήρησης και προαγωγής του έθνους, την προστασία της μητρότητας και της παιδικής ηλικίας από το Κράτος, την υπ’ αυτού λήψη ειδικών μέτρων για την προστασία της νεότητας, την εγγύηση των δικαιωμάτων του ανθρώπου ως ατόμου και ως μέλους του κοινωνικού συνόλου κ.λ.π.

Το κοινό δίκαιο, εναρμονισμένο, κατά κανόνα με τις συνταγματικές επιταγές αλλά και τις διατάξεις και τις αρχές του διεθνούς δικαίου, διασφαλίζει την ύπαρξη του κατάλληλου και επαρκούς θεσμικού πλαισίου που αρμόζει σε ένα σύγχρονο δημοκρατικό κράτος δικαίου.

Το στοιχείο αυτό συντείνει στην πολλάκις διατυπωθείσα εκτίμηση ότι η χώρα μας δεν πάσχει από έλλειψη θεσμικού πλαισίου επαρκούς και κατάλληλου, αλλά από την ελλιπή, ανεπαρκή και σε πλείστες όσες περιπτώσεις διαστρεβλωτική και καθ’ υπέρβαση των ορίων εφαρμογή,  υλοποίηση και χρήση του, από τα εντεταλμένα προς τούτο όργανα αλλά και τους ίδιους φορείς των ανωτέρω δικαιωμάτων και την συνεπεία αυτού αποφυγή αποδόσεως ευθυνών και ατιμωρησίας εν γένει των υπευθύνων σε πολλούς τομείς της οικονομικής, πολιτικής και κοινωνικής ζωής του τόπου.

Ειδικότερα στην περίπτωση της Βέροιας, μέχρι στιγμής, καταδεικνύεται   ότι:

ΑΝΟΧΥΡΩΤΗ ΠΟΛΙΤΕΙΑ

Α) Η ευνομούμενη πολιτεία, δια των μέχρι σήμερα ενεργειών των αρμοδίων οργάνων της, κατέστη κατώτερη των αναμενομένων, γεγονός το οποίο αυτό καθ’ εαυτό, μολονότι δεν κατέλαβε εξ απήνης τους πολίτες, προκάλεσε αν μη τι άλλο  έντονη αγανάκτηση. Διότι είναι γνωστή τοις πάσι η  η παθογένεια, ιδίως της ελληνικής αστυνομίας, η οποία ναι μεν έχει επιτελέσει κατά καιρούς και εξακολουθεί να επιτελεί αξιόλογο και αξιέπαινο έργο, εν προκειμένω όμως, οι εγγενείς και άλλες αδυναμίες της ανεδείχθησαν κατά τον πιο μακάβριο τρόπο.

Συγκεκριμένα: α)  η διενέργεια κατά παράβαση κάθε έννοιας δικαίου ερευνών ή προανακριτικών πράξεων, με ταυτόχρονη τηλεοπτική κάλυψη,

β) ο επί μακρόν αποπροσανατολισμός της σε αδίκημα άλλο του πράγματι τελεσθέντος (απαγωγή αντί δολοφονίας),

γ) η αξιοπερίεργη, διαφαινόμενη εξ αρχής γνώση στελεχών της για διάπραξη δολοφονίας και η ύπαρξη  υπόπτων εν συνδυασμώ με την εκούσια ή ακούσια σιωπή τους επ’ αυτού,

δ) ο όλος χειρισμός των φερομένων ως υπόπτων, των τυχόν ενηλίκων συμμετεχόντων και των προσπαθειών ανευρέσεως του πτώματος. Η διαδικασία φαινόταν ωσάν να επρόκειτο περί  κινηματογραφικής πρεμιέρας.

Αυτό, βέβαια, πέραν του ότι συνιστά ανεύθυνη, επικίνδυνη, ερασιτεχνική, εξευτελιστική και απάδουσα κράτους δικαίου συμπεριφορά, αποτελεί επιβεβαίωση των μακροχρόνιων προβλημάτων της όλης δομής και λειτουργίας μιας ευνομούμενης πολιτείας. Η έλλειψη αξιοκρατίας, η έλλειψη επαρκώς εκπαιδευμένου και εξειδικευμένου προσωπικού, η κομματικοποίηση, η έλλειψη επαρκών υλικών πόρων και σύγχρονης τεχνολογίας, η διάβρωση των αξιών μέρους του στελεχιακού δυναμικού είναι χαρακτηριστικά της. Ακόμα και η μεταπήδηση και ένταξη κάποιας μικρής ευτυχώς μειοψηφίας επίορκων στελεχών της στο χώρο των παραβατών του δικαίου, καθώς και η αδυναμία και ανετοιμότητά της να αντιμετωπίσει νέες διεθνείς μορφές παραβατικότητας και εγκλήματος.

 Όλα αυτά έχουν ως συνέπεια να επιτείνουν το αίσθημα καχυποψίας των πολιτών ως προς τα όργανα της τάξης, και αυτό αδικεί την συντριπτική πλειοψηφία των έντιμων αστυνομικών, ενώ αυτό επιτείνει το αίσθημα ανασφάλειας των πολιτών.

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΜΕΕ.

Β) Η κάλυψη των γεγονότων από τον τύπο και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης κατά τρόπο αντιδεοντολογικό και απαξιωτικό της ανθρώπινης αξίας και ζωής πολλαπλασίασε αντί να επιλύσει προβλήματα.

Χαρακτηριστικό αυτής της κάλυψης από τα ΜΜΕ:

Η διαφαινόμενη αντιδεοντολογική συνεργασία τηλεοπτικών σταθμών και θεσμικών οργάνων, η ραγδαία εξέλιξη των γεγονότων  ένεκα ή χάριν (;) ακριβώς αυτής της συνεργασίας,  η κάλυψη των γεγονότων με έντονη δόση ‘’λαϊκισμού’’, άμα και υπέρμετρου θυμικού στοιχείου.

Η εν γένει αυθαίρετη και κατά διαστρέβλωση των εννοιών της ελευθεροτυπίας αυτοανακήρυξη και μετάλλαξη του δημοσιογραφικού λειτουργήματος, στην υπέρ πάντων αρχή, ενώ ή αποστολή του εξικνείται ως την καταγραφή και ανάδειξη των γεγονότων, την άσκηση ελέγχου στην κάθε είδους εξουσία.

Η αναγωγή του σε αδέκαστο κριτή και τιμητή των πάντων, με καθημερινό βίωμα την υιοθέτηση και  διατύπωση αβασάνιστα εντόνων και συχνά μη επαρκώς θεμελιωμένων στοιχείων, με αξιολογικές κρίσεις που υπερβαίνουν το στενό πυρήνα προστασία τους.

Ο αδιάκοπος ανταγωνισμός και η ανάδειξη σε πρωταρχικό σκοπό και ύψιστο καθήκον όχι της ποιοτικής ενημέρωσης, αλλά της επίτευξης τηλεθέασης και συνεπώς της αποκόμισης κέρδους.

Είναι γενικώς παραδεκτό ότι η χαμηλή ποιοτική στάθμη εκπομπών και θεμάτων, με την απουσία ποιοτικών προγραμμάτων, δεν προάγουν τον πολιτισμό και τις πανανθρώπινες αξίες.

Μοιάζουν φυσική συνέπεια, λοιπόν, η καταβαράθρωση θεσμών και κατάπτωση αξιών, καθώς η παραγόμενη βία, οι υλιστικές αξίες και η έλλειψη πολιτισμού και κουλτούρας καταλαμβάνουν πρωταρχική θέση στη συνείδηση και το υποσυνείδητο των δεκτών. Ιδιαίτερα επιβλαβείς συνέπειες  στην ευπαθή και ευαίσθητη ομάδα της παιδικής ηλικίας .

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

Στην πλευρά της κοινωνίας ανάλογα χαρακτηριστικά:

 Η εθελοτυφλία της κοινωνίας, ο σύγχρονος τρόπος ζωής, ο οποίος έχει αποξενώσει τους ανθρώπους, καθιστώντας τους όργανα επιδίωξης επαγγελματικής καταξίωσης και οικονομικής κυριαρχίας.

Η καταρράκωση των παναθρώπινων αξιών, η ταχύτητα μεταβολών του σύγχρονου τρόπου ζωής, η απορύθμιση της πυρηνικής οικογένειας, η θεοποίηση του υλισμού, η προβολή της βίας και της εγκληματικότητας, η έλλειψη σεβασμού στην ανθρώπινη αξία και ζωή, ο περιορισμός του ρόλου της θρησκείας ως απότοκος της επικράτησης του ορθολογισμού και της μη συνεπούς συμπεριφοράς μέρους των μελών της, η έλλειψη φυσικής και πνευματικής επικοινωνίας των γονέων με τα παιδιά, η υποβάθμιση της παιδείας και των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων.

Η λογική του εύκολου κέρδους και της άνετης ζωής οδηγούν μετά βεβαιότητος στη χαλάρωση του κοινωνικού ιστού με ολέθρια αποτελέσματα, όπως αυτά της παιδικής εγκληματικότητας, στοιχεία ξένα προς τη δομή και το ύφος της ελληνικής κοινωνίας πριν λίγα έτη, αλλά στοιχεία αλληλένδετα και συνυφασμένα με τη σύγχρονη τάξη πραγμάτων, στα πλαίσια της παγκοσμιοποίησης και της διαφορετικότητας, για τα οποία φέρουμε ευθύνη όλοι συλλογικά και ατομικά.

Εν κατακλείδι το ελληνικό κράτος και η ελληνική  κοινωνία βρέθηκαν για μία ακόμη φορά αδικαιολόγητα απροετοίμαστοι ενώπιον νέων μορφών εγκληματικότητας, οι οποίες συνιστούν καθημερινό βίωμα σε άλλες κοινωνίες εδώ και πολλές δεκαετίες.

Οφείλουμε να λάβουμε εγκαίρως μέτρα ουσιαστικά και μακρόπνοα για την αντιμετώπισή τους, καθώς κατά μαθηματικό αξίωμα, η χώρας μας, στο πλαίσιο της νέας τάξης πραγμάτων, θα καταστεί και αυτή πεδίο ανάπτυξης ομοίων και άλλων μορφών παραβατικότητας, εφ’ όσον έχει πάψει από πολλού να τυγχάνει ένα συμπαγές κοινωνικό σύμπλεγμα ‘’ανάδελφο’’, και έχει μετουσιωθεί σε ένα εν δυνάμει μωσαϊκό λαών, πολιτισμών και νοοτροπιών.